انواع ترانسفورماتور

ترانسفورماتورها را بر اساس پارامترهای گوناگون می توان دسته بندی کرد. این پارامترها شامل فرکانس، توان، جنس هسته، ساختار هسته و سیم پیچی، جنس عایق، تک فاز یا سه فاز، افزاینده یا کاهنده، سطح ولتاژ و نوع خنک کنندگی می شوند.

1. ترانسفورماتور بر اساس فرکانس:

فرکانس یکی از عوامل مهم در تعیین جنس و ابعاد هسته است. از فرکانس برق شهر که 50 یا 60 هرتز است تا فرکانس های کلید زنی که تا چندصد کیلو هرتز هم می رسد از ترانسفورماتورها با هسته های متفاوتی استفاده می شود. در فرکانس برق شهر از هسته های آهنی و ورقه آهن استفاده می شود.به این ترانسفورماتورها ترانسفورماتور فرکانس پایین گفته می شود. در فرکانس های بالاتر از پودر آهن و در فرکانس های سوئیچینگ از فریت استفاده می شود که به آن ها ترانسفورماتور فرکانس بالا یا ترانسفورماتور سوئیچینگ می گویند.

2. ترانسفورماتور براساس توان

توان عبوری از یک ترانسفورماتور می توان از چند میلی وات تا چند مگاوات باشد. در نتیجه ترانسفورماتور را براساس حداکثر توان عبوری از آن به ترانسفورماتورهای توان پایین، توان متوسط و توان بالا دسته بندی می کنند.

3. ترانسفورماتور براساس ساختار هسته و سیم پیچی:

ساختار هسته و سیم پیچ ها انواع متفاوتی دارد که بسته به نوع کاربرد، از ساختارهای متفاوت استفاده می گردد. هسته ترانسفورماتور می تواند شامل یک یا چند ساق، حلقوی، پلانار و ….. باشد. سیم پیچ ها ممکن است بر روی یک ساق و در کنار هم یا روی هم، بر روی ساق های جداگانه، در لابه لای یکدیگر در بوبین های دارای چند شیار، بصورت صفحات PCB و …. باشند.

4. ترانسفورماتور بر اساس جنس عایق:

در ترانسفورماتورهای ولتاژ بالا، سیم پیچی که ولتاژ بالایی دارد باید از نقاط دیگر ترانسفورماتور و حتی نقاط دیگر خود آن سیم پیچ عایق شود. در ترانسفورماتورهای ولتاژ بالا از عایق هایی با جنس های متفاوت استفاده می شود. هوا، گازSF6، روغن و انواع عایق های جامد نمونه هایی از این عایق ها هستند.

5. ترانسفورماتور براساس کاربرد:

کاربرد یک ترانسفورماتور مهم ترین مشخصه آن است. یک ترانسفورماتور را می توان به منظور انتقال انرژی الکتریکی در شبکه قدرت، اندازه گیری جریان، ایزولاسیون، تطبیق امپدانس، تنظیم ولتاژ، منابع تغذیه و ….. مورد استفاده قرار داد.

6. ترانسفورماتور بر اساس تعداد فاز:

در شبکه برق قدرت و در مصرف کننده های سه فاز از ترانسفورماتورهای سه فاز و در مصرف کننده های تک فاز از ترانسفورماتور تک فاز استفاده می شود.

7. براساس افزاینده یا کاهنده:

ترانسفورماتورها یا از نوع افزاینده ولتاژ و یا از نوع کاهنده ولتاژ هستند. البته می تواند هر دو خاصیت را همزمان و در تنظیمات مختلف داشته باشد. ترانسفورماتورهایی که فقط کاربرد ایزولاسیون دارند، معمولا تغییری در سطح ولتاژ ایجاد نمی کنند و نه کاهنده هستند و نه افزاینده.

8. براساس سطح ولتاژ:

در شبکه قدرت براساس سطح ولتاژ به ترانسفورماتورهای فشار ضعیف (کمتر از 1kv)، فشار متوسط (1kv تا 33kv) و فشار قوی (بالاتر از 33kv) تقسیم می کنند.ترانسفورماتورهای استفاده شده در الکترونیک قدرت معمولا در دسته فشار ضعیف قرار می گیرند. البته امروزه استفاده از منابع تغذیه سوئیچینگ در ولتاژهای بالا در حال رایج شدن هست.

9. براساس نوع خنک کنندگی:

برحسب این که تلفات چگونه از آن دفع می شود نیز ترانسفورماتورها را می توان دسته بندی کرد. ترانسفورماتورها می توانند با هوا، روغن، فن و یا آب خنک شوند.